Nieuw: een podcast.

Want ja, waarom niet? 

Er is een idee, niet echt een plan. 

Voorlopig enkel te beluisteren op Spotify. 

Een jaar later - over het verschil tussen twee zomers

Zomer 2021, Amsterdam

Zomer 2022, Luxemburg

Mijn meisjes en ik deden een remake van deze foto van de zomer van 2021. Ander hotel in een andere stad, zelfde gelukkige kinderen, zelfde lachende moeder, de foto onscherp. Ik draag zelfs hetzelfde t-shirt, dat is toeval.

Er is weinig verschil te zien. Als je goed kijkt, zie je wat meer grijze haren en wat meer rimpels rond mijn ogen, mijn meisjes zijn weer een stuk groter en worden als bij wonder nog elke dag mooier. Dat is wat je ziet. Wat ik weet is iets anders. Ik weet: er is een groot verschil.

Vorige zomer was dit de uitzondering. Dit is een foto van een uniek gelukzalig moment: een heerlijk vrij gevoel, een feest van het moederschap, een gevoel van eenheid, van het unieke gevoel intens verbonden te zijn met mijn twee lievelingsmensjes. Maar buiten dit soort schaarse momenten was het heel donker.

Dat is deze zomer anders, dit zijn de momenten van de meerderheid, dit is bijna de standaard. Gelukzaligheid die zomaar voor het oprapen ligt, bijna iedere dag.

Ik plande ook een remake te maken van deze foto:

Zomer 2021, Mater

Dit was eind zomer 2021. Je ziet mijn vers lief, een prachtige zomeravond, verjaardagscadeautjes voor hem, een dronk op de liefde. Nauwelijks een uur na deze foto stortte ik voor een eerste keer in.

Ik liep al maanden, al jaren op vals plat. Er leken weinig hindernissen te zijn maar ik was moe, het leven vroeg ongelofelijke inspanningen en ik begreep niet waarom. Na die eerste instorting op zijn verjaardagsavond, werd het vals plat in de herfst van vorig jaar een hellend vlak. Ik moest krabbelen. Ik greep me wanhopig vast, maar ik gleed, ik gleed. Ik stopte met werken, kroop in mijn bed en zou mijn vermoeidheid wegslapen. Het draaide anders uit. Na een maand voorgeschreven rust, ging het steeds slechter, ik had last van allerlei kwalen, ik sliep slecht.

Doorstaan is een goed woord. Ik heb die vreselijke malaise doorstaan. Ik heb niet het gevoel dat ik genezen ben. Laat staan dat ik gewonnen heb. Ik denk enkel dat ik die periode, die vloed, min of meer doorstaan heb. Dat ik er toch redelijk in geslaagd ben om terug overeind te krabbelen. Al kan ik niet benoemen wat het nu net was dat me overkomen is. In het begin deed dat er niet toe, omdat het enige dat ik moest en kon doen rusten was. Op het einde deed de naam van mijn ziekte, mijn kwaal, mijn getormenteerde ziel er ook niet toe, omdat het enige wat telde was dat ik weer overeind krabbelde, dat ik me weer op vertrouwd vals plat bevond, en zelfs hele stukken gewoon plat, effen, rechtdoor. Waar het makkelijk lopen was.

Ik heb op mijn telefoon een remake van deze foto, maar ik durf hem niet te posten. Opnieuw de avond van zijn verjaardag. De setting is anders maar niet minder prozaïsch: een klein en uiterst charmant dorpje in Wallonië, we eten in een bijzonder restaurant. Hannes en ik logeren wat verderop in het huis van een kunstenaar. Ik werk enkele dagen van hieruit en vertel mijn collega’s op het scherm enthousiast over de prachtige bibliotheek waar ik mijn laptop heb opgesteld. Ik zou hier ook eindelijk nog eens schrijven. Ik schreef veel in die donkere herfst- en winterdagen omdat het me op een of andere manier hielp. Maar in de lichte dagen schreef ik niet. Ik besloot gewoon te genieten van de vlakke weg en dat was de juiste keuze, om even niet te schrijven. Maar nu, met deze heerlijke zomer bijna achter me, nu zou ik nog eens gaan zitten, nu zou ik schrijven.

Het lukt me niet.
Wat ik schrijf, is niet goed.

Wat volgt, is een nieuwe instorting. Het patroon van verwachtingen klettert. Het leven dat ik kristalhelder voor me zag, ligt plots compleet buiten bereik. Hannes laat me eerst alleen, dan laat hij me vertellen, dan laat hij me huilen.

Zelfs deze blogpost publiceren kan ik niet doen, zelfs dat kan ik niet schrijven, ik kan niet leugenachtig een remake van de verjaardagsfoto publiceren, en schrijven hoe geweldig het nu gaat. Ik dacht vorige week nog dat ik deze blogpost zou afwerken en posten met lichte euforie en zelfs wat trots. Maar ik voel een diep verdriet.

Ik ben bang, zeg ik wanneer ik tegen Hannes aanlig. Ik ben bang dat het terugkomt, dat dit weer een begin is. Hij troost me niet met loze woorden, hij houdt me gewoon vast. 

De volgende ochtend is mijn hoofd loodzwaar. Ik dwing mezelf een uur te rennen langs de Maas. Ik dwing mezelf het ene boek uit te luisteren en het andere uit te lezen: dan heb ik tenminste toch dát gedaan. Ik neem foto’s van details in het prachtige huis. Ik overweeg een mooie post op social media waarin te zien is hoe heerlijk het hier is, en hoe ik het toch maar mooi voor elkaar heb, mijn leven. Ik doe het niet.

In de badkamer van het huis staat een bad op pootjes. De muren zijn van leem, voor de ramen hangen fijne linnen doeken aan eenvoudige spijkers. Ik laat het oude bad vollopen en verdwijn. De hoge badranden van wit email schermen de wereld af. Mijn hoofd is veilig nu.

Ik heb een crumble gemaakt van kleine pruimen. We laten het ons smaken en vertrekken voor een wandeling. Ik probeer niets meer te verwachten van mezelf. Als ik vandaag en morgen nu eens gewoon vakantie neem? Hannes kust me in het bos, ik voel langzaam terug rust, in mijn lijf, in mijn hoofd. We praten over boeken. We praten ook over wat er een dag eerder gebeurde.

Dit is het. Zo is het. Net wanneer ik denk dat ik een jaar later kan zeggen dat ik het gered heb, dat ik er weer ben, dat ik vol in het leven sta, gaat het mis met grond onder mijn voeten. Het hellend vlak is er weer en ik verlies mijn evenwicht.

Ik besluit dit dan maar te vertellen, hier op deze blog. Niet het hoera-bericht dat ik enkele dagen geleden in mijn hoofd had over het geweldige verschil van de ene zomer tegenover de andere. Maar wel een bericht hoe het werkelijk gaat. Dat ik na een prachtige zomer misschien toch terug val. Misschien ook niet. Misschien loop ik morgen, overmorgen, weer op vlakke weg.

Dit is een oproep om geen duidelijkheid te verwachten, niet van het leven, maar ook niet van elkaar. Het herstel van een depressie is geen rechte lijn, dat wist ik, maar nu ervaar ik het ook. Ik schenk mezelf een glas rosé in. Zo dadelijk eet ik met Hannes het restje van een heerlijke pasta. Dat is genoeg voor vandaag, voor vanavond. Morgen zullen we wel weer zien. Dat klinkt goed, maar ik meen het ook. En misschien is dat wel het verschil met vorig jaar.

Getest: de elektrische buurtbakfiets!

Ik heb vandaag met mijn meisjes (ondertussen 11 en bijna 7) iets nieuws getest: de deelbakfiets! 

We hebben zelf nooit een bakfiets gehad. Dat past niet in de fietsenparking in ons huis en ik heb me altijd kunnen redden met 2 fietsstoeltjes. De meisjes hebben snel goed leren fietsen in de stad. Juno zit soms nog achterop, maar echt veilig is dat eigenlijk niet meer. De mogelijkheden qua elektrische fietsen voor ouders met jonge kinderen zijn de laatste jaren ontzettend uitgebreid. Goede evolutie want ik hoor van vele jonge ouders dat ze zo zonder auto kunnen of toch minstens zonder tweede auto. 

Sinds een paar weken staan er in Antwerpen elektrische bakfietsen van Cargoroo. Ik vind iets nieuws altijd tof, en zeker iets nieuws in het land van de deeleconomie. We planden een dagje bij vrienden die een twintigtal kilometer verderop wonen. Heen en terug fietsen met de meisjes zou nog te vermoeiend zijn voor die jonge beentjes van Juno, en zeker in deze hitte. We hadden geen zin om de (deel)auto te nemen...Dus we gingen voor een Cargoroo, de elektrische buurtbakfiets.

Hoe werkt het? Je installeert een app op je telefoon. In de app kan je zien waar er een fiets beschikbaar is, hoeveel batterij die heeft en wat de geschatte range is. Op 250m van ons huis staat er zo'n fiets. Je moet de fiets dus wel steeds naar dezelfde standplaats brengen (het is dus niet zoals het Velo-systeem, maar eerder zoals Cambio). Geen idee hoe die fietsen worden opgeladen, ik vermoed dat er een systeem is dat iemand de batterijen komt vervangen?

Via de app ontgrendel je de fiets, het slot springt open. Je betaalt de fiets per minuut (€0,07/minuut), er zijn geen abonnementskosten (zoals bij vb. bij Cambio) of andere kosten. Heel helder dus. Je kan wegfietsen en hem ergens op slot zetten, maar ook dan loopt je tijd. 

Het is een giga bakfiets. Ik ken er niets van, maar dit lijkt me een topmodel. Je kan kiezen tussen verschillende niveaus van ondersteuning (van eco tot turbo) en je 'schakelt' aan het andere handvat. Dat was wat wennen want het is gewoon een kwestie van draaien. Er is ook geen ketting maar zo'n riem, dus je draait gewoon om zachter of harder te trappen. 

Ik moet eerlijk toegeven dat ik het echt heel moeilijk manoeuvreren vind. De meisjes kunnen er met twee comfortabel in zitten (naast elkaar is wat nipt, tegenover elkaar gaat beter). Dat is natuurlijk een heel gewicht. Bochten nemen vind ik echt moeilijk. Ik was dus opgelucht dat we uit de stad reden, langs fietspaden en door het park (Rivierenhof) en het bos (Peerdsbos en de Inslag). Zalig in de schaduw en aan een heerlijk tempo van circa 22km per uur. Maar als ik me dus even had vergist met de fietsknooppunten, dan was het echt lastig om die fiets gedraaid te krijgen. Ik kreeg het wel wat onder de knie in de terugrit, maar ik ben toch niet geneigd om er de stad mee in te rijden. 

Het was ontzettend rustig op straat, iedereen bleef binnen door de hitte denk ik. Geen coureurs of senioren te bespeuren, dus we hebben hele stukken  zalig kunnen doorfietsen. Ook de bruggen over het kanaal en de autostrade waren een eitje. Bij het afdalen hebben we een topsnelheid van 42km/u gehaald wat ik toch wel wat te snel vond. Het koppel dat hun hondje uitliet vond dat precies ook. 

We bleven de hele middag hangen in de tuin, dus ik heb de fiets 8,5 uur gebruikt, wat natuurlijk resulteert in een stevige kost. Ik vermoed dat ik met een Cambio ritje (waar je ook behalve de gereden kilometers betaalt voor de 'tijd') ongeveer evenveel had uitgegeven. En we hebben ons echt wel geamuseerd, het is heel gezellig, je kan echt kletsen onderweg. En tegenover de aankoop van zo'n fiets is het natuurlijk ook echt peanuts. De meisjes vonden het heel fijn, ze plannen al een volgende rit. 

Besluit: Een zeer solide bakfiets, heel groot, eerder geschikt voor korte ritjes (dan is het ook echt niet duur). Ik vind het echt een groot zwaar ding dat ik niet helemaal vertrouw, maar misschien moet ik gewoon nog wat oefenen? Het was in elk geval echt een fijne dag! 

Unwelcome Flowers - ga dat zien

Ik ken mijn lief lief Hannes nu ongeveer een jaar. Hij vond het toen moeilijk om over zichzelf te zeggen dat hij fotograaf is. Nochtans had hij op dat moment verschillende betalende opdrachten  Ik zag straffe portretfoto's in opdracht en ik zag zijn foto's voor een prachtig sociaal-artistiek project in Nieuw-Gent. Een fotograaf dus. 

Hij liet me ook zijn vrij werk zien. Een reeks over bomen: zwart wit foto's van schors, van basten. Een reeks over korstmossen, macro fotografie van die kleine groene levensvormen, vaak bedekt met een dun laagje sneeuw. Ik vond het erg mooi. 

Er is de Evanitas-reeks, geïnspireerd door Jan Van Eyck. Ik maak er ook deel van uit, maar dat is een ander verhaal. In november vonden die werken een plek in een verlaten loods, het was een prachtige expo die veel te kort duurde. 

Toen fotografeerde hij een blad. Een herfstblad. De nerven van een blad. Het spel van licht en schaduw op dat blad. Hij had het blad op een zwarte achtergrond gelegd, en dat gaf een mooi effect. Angionesis, noemde hij deze reeks, het ontstaan van nieuwe bloedvaten uit andere bloedvaten. Hij wist niet dat die titel ook een soort voorspelling inhield. 

Want tegelijk was er ook For The Love of Leafs, uitbundige foto's van heel veel groene bladeren, hier en daar een bloem, tegen het raam van een serre gedrukt. De oude ramen met roest en condens, de planten die bijna van achter het glas willen groeien. 

Toen kwam het samen: op een zwarte achtergrond fotografeerde hij bloemen. De uitbundigheid van de serre-foto's met de esthetiek, zorgzaamheid en compositie van de herfstbladeren. En al heel snel bleken de bloemen die aan het verwelken waren het interessants, en paradoxaal, het meest levend. De bruine gekrulde randjes aan de bloemlaadje, een bloem die het kopje laat hangen, een bloem die haar blaadjes verliest. Dat was het begin van Unwelcome Flowers. Je kan een aantal foto's, de Prelude, nog bewonderen in Gent tot eind juni, in het Achturenhuis in Gent Ledeberg. 

Hij werkte hard aan de lichtinval, het beheersen van de zwarte achtergrond, en experimenteerde met allerlei soorten bloemen, en later ook verlept fruit, verschrompelde pompoenen, schelpen of een kleine dierenschedel. Op een avond stuurde hij me een reeks van verwelkte tulpen, en ik was zo geraakt. Er gebeurde iets. Dit waren niet gewoon mooie, knappe foto's. Ik weet niet of hun waarde in de originaliteit of uniciteit ligt (ik ken uiteindelijk weinig van fotografie, mijn referentiekader is klein). Maar ik voelde de foto's. 

Hannes werd productiever, werkte uren en uren, een race tegen de klok. Want het daglicht van de dag zou onherroepelijk verdwijnen  en de foto's zijn bijna allemaal bij daglicht genomen. Het verslensen van de bloemen zou morgen anders zijn, dus het moest nu, gauw. Meer bloemen, meer objecten, uitbundiger, dan weer strakker. Het bleef komen, het blijft komen. 

Ik vind het prachtig. Ik vind het ongelofelijk. En ik vind dat je het in het echt moet zien. Want ook dat leerde ik, dat een foto op een scherm is anders is dan een foto in het echt. Toen Hannes de expo was aan het opbouwen, stuurde hij me een filmpje van het huis en hoe enkele van de foto's daar aan de muren hingen. Ik wist met mijn enthousiasme werkelijk geen blijf en kan niet wachten om daar te zijn, om zijn werk te zien waar het hoort. Niet in een whatsapp berichtje waarin we afstand tussen Gent en Antwerpen te proberen te verkleinen. Maar in het echt, in het groot. 

Volgend weekend is het openingsweekend van Unwelcome Flowers - Ouverture in Mechelen. Zaterdagmiddag 18 juni is een fijn programma met lezingen en een drankje. Vrijdag en zondag zal Hannes enkele rondleidingen geven. Daarna is de expo nog te zien tot 25 september. 

Ik ben fan van Hannes, sinds zijn eerste brief, en misschien zelfs al daarvoor. En ik ben fan van zijn werk, wat is het ontzettend mooi en sterk. 

Zie ik je daar? 

***

Vernissage op zaterdag 18 juni - zie UiTinVlaanderen - facebook-event

Openingsweekend 17-19-19 juni - zie UiTinVlaanderen - facebook - event

Daarna is de expo geopend tot 25 september tijdens de openingsuren van het BlinkHuis

***

Er zijn heel wat foto's te koop (vanaf €125) via de webshop van Hannes
www.hannescouvreur.com

Je kan Hannes volgen: 

Facebook - Hannes Couvreur Photography
Instagram - @superblyhuman 

Terloops (zes jaar voorbij)

Het missen is plots. Het herinneren is terloops. 

Ik zou het niet anders willen. 

Het missen valt in, duikt op, slaat neer. Een onverwachte beweging, ik schrik. 

Op een warme lentedag kijken naar het dansoptreden waarbij mijn jongste meisje zelfverzekerd rondhuppelt (waar komen die lange benen plots vandaan?). BAM, het gemis. Foto's van vaders die grootouders zijn en grootouderdingen doen. BAM. Een boek in mijn kast dat van hem blijkt te zijn. BAM. 

Het herinneren daarentegen waait voorbij, passeert, glijdt over me heen, de ene keer als een lichtstraal, de andere keer als een schaduw, maar altijd traag, en zacht, en weer weg. 

Terloops vertellen aan de meisjes dat Opa Jo erg graag asperges at. Terloops met mijn broer praten over die keer toen hij met papa naar een optreden van Arno ging. Terloops mezelf in de spiegel bekijken en hem zoeken in mijn ogen, mijn neus, en in mijn rimpels die hij nooit heeft gezien. Hij zal altijd 61 blijven, maar ik voor hem ook altijd 33. Zo werkt het niet helemaal maar ik vind het een prettig idee. 

Ik wens iedereen die de pijn voelt van het missen, ook de warmte van het herinneren. 

In de terloopsheid, in de plooien van het leven, we zien elkaar daar. 

Cambio deelwagen jaaroverzicht 2021

Ik reed in 2021 464 kilometer met Cambio. Ik heb al jaren geen eigen auto, en ik voel me nog steeds helemaal goed bij de keuze voor Cambio. Deze deelwagens vind ik op veel standplaatsen heel dicht in de buurt, het voordeel van in de stad wonen. 

Ik rekende even uit wat dit voor 2021 betekende. 

De variabele kost, per kilometer, kwam voor mij neer op €0,41 per kilometer.
Dat is dus voor het gebruik van cambio (tijd + kilometers). 

De vaste kosten daarnaast zijn nog een maandelijks abonnement (€8/maand) en een safety pack zodat je een lagere franchise moet betalen (€4/maand). Mijn gulle werkgever betaalt dit voor mij omdat ik ook dienstverplaatsingen doe met Cambio, maar ik wil gewoon even meegeven dat het dus over €144 vaste kosten per jaar gaat. 

Dat is het. 
Niks meer. 
Geen carwash.
Geen controlekosten.
Geen garagekosten.
Geen zorgen. Geen verrassingen.

Doordat de kinderen nu groter zijn, is het gedoe met kinderstoelen ook voorbij, zo'n klein verhoogkussen nemen we telkens mee. Ook zet ik vaak de meisjes thuis af terwijl ik de auto 500 meter verder ga parkeren op de standplaats, daar zijn ze nu ook oud genoeg voor. Het enige nadeel is de wagenziekte van mijn jongste, wat extra stress geeft als ze ziek wordt in zo'n cambio-wagen... Verder geen problemen gehad vorig jaar! Misschien dat ik in 2022 de auto wat vaker ga nemen met wat weekendjes op de planning. 

Dat blijft allemaal wat abstract, maar ik bekeek ook even de concrete uitgaven en dan ziet het er (zonder die vaste kosten) zo uit: 

• Weekendje Zeeland: €88 (220 kilometer in totaal)
• Familiebezoekje van enkele uren: €19 (50 kilometer)
• Ritje naar de winkel voor iets groot en onhandig: €6,5 (14 kilometer)
• Feestje wat verder weg: €30 (95 kilometer)

Dit klinkt niet echt goedkoop, maar met amper een duizendtal kilometers per jaar, is het voor mij zonder twijfel de goedkoopste optie. 

Ik geef natuurlijk ook wat extra geld uit aan de trein, maar ook dat valt heel goed mee. Of toch zolang de kinderen nog geen 12 jaar zijn en gratis mogen meereizen. Een reisje naar Amsterdam met de trein (waar de meisjes wel al moesten betalen) heeft me meer gekost dan als ik met de cambio zou gaan... Pijnlijk vind ik dat. 

Mijn redenen om voor cambio te kiezen zijn dus zeker niet enkel financieel: ik vind dat we spaarzaam moeten omgaan met onze openbare ruimte en plaats moeten maken in onze stad voor de zwakke weggebruikers. En uiteraard probeer ik mijn ecologische voetafdruk hiermee nog heel wat te verkleinen, doordat er niet nog een extra auto geproduceerd moet worden. 

Ik heb geen idee over de kosten en de voor- of nadelen van andere systemen. Wel benieuwd naar andere ervaringen! 

Weekendje Zeeland met cambio 

Een gesprek over (niet)vaccineren - deel 3 + coda

Het gesprek met mijn vriendin E. over wel of niet vaccineren, ging nog even verder, al was het wat traag voor we de tijd vonden om elkaar te antwoorden. Ik vind het nog steeds interessant en ik kijk zeker anders naar vaccinatie, ook door wat er de laatste weken en dagen allemaal gebeurde, zowel door de kronkels van het virus, als door het gevoerde beleid. 

Het zijn lange e-mails, hopelijk vind je het de moeite waard om te lezen. 

Lees hier ook deel 1 en deel 2

***

8 december

Dag E.


ik schrijf graag nog een nieuwe episode aan onze conversatie, ze is me veel waard.
De situatie is er niet vrolijker op geworden: ook onze jonge kinderen moeten nu een mondmasker dragen. Ik vind het vreselijk, maar mijn meisjes vinden het al bij al nog draaglijk. Het enige wat ik kan doen is hen laten ventileren. En hen bewonderen om hun levensenergie en kinderlijke verwondering en ideeën die met geen maatregel klein te krijgen zijn. Ook weer een nieuwe quarantaineperiode, uiteraard. Het is ploeteren, in alle gezinnen.

Om met het laatste te beginnen, je stuurde me enkele artikels door, twee dingen vallen me op.
Ten eerste zijn het artikels uit de klassieke journalistiek. Ik mag dan toch hopen dat je je cynisme en argwaan regelmatig achterwege kan laten en toch kan terugvallen (zoals de meesten onder ons) op de klassieke journalistiek. Dat is trouwens een van mijn grootste ergernissen bij de hard-core antivaxers: ze wanen zichzelf de beste onderzoeksjournalisten. Wetenschapsjournalist Koen Wauters bij de vrt bijvoorbeeld is al jaar en dag met de wetenschap bezig, ik vertrouw zijn stukken dus duizend maal meer dan gelijk welke website. Ik hoop dat de media steeds kritisch blijft, en in de eerste plaats voor zichzelf. En intussen vertrouw ik inderdaad op die klassieke media.
Ten tweede zijn het artikels uit het voorjaar 2021. We zitten nu in de vierde golf (gelukkig voorbij de piek lijkt het), en dat is de golf die gevreesd werd maar toch nog harder heeft toegeslagen dan verwacht. De opinies die toen verschenen (feb-april) dateren van voor de derde golf. Ik deel minstens de bezorgdheden die beschreven staan en kan ook vrij ver meegaan in de conclusies. Maar ik kan er nu, vandaag niets mee omdat de werkelijkheid vandaag anders is. Ik had wat zaken genoteerd bij die artikels maar ik ga het laten voor wat het is.

Die 'proportionaliteit' lijkt me net een argument 'pro'. Ik heb het gevoel dat de proportie van mijn actie (ik laat me vaccineren) wezenlijk bijdraagt aan het netto-effect, terwijl dat bij een aantal andere keuzes (ik eet geen vlees, ik koop geen auto) de proportie inderdaad belachelijk klein is. De overheid kan voor het klimaat veel meer doen dan ik, bijvoorbeeld door eens te stoppen met die belachelijke bedrijfswagens. Het voelt voor mij als een verantwoordelijkheid die ik dus wel kan dragen. Maar misschien is dat eerder een geloof dan een bewezen feit.
Ik bertreur ook die mentaliteit en zeker tone of voice die de overheid, politici en beleidsmakers aanslaan. De klas van Oona zit in quarantaine en haar meester sloot zijn mail met instructies voor thuisonderwijs op een ongelofelijk empathische manier af. Ik was helemaal geëmotioneerd dat iemand (een jonge kerel!) zich zo kon inleven in de situatie van ons als ouders en ons oprecht allemaal het beste wenste. Dan besefte ik nogmaals hoeveel ik dat soort woorden mis in het leven van vandaag. De empathische luisterbereidheid lijkt soms getransformeerd tot een leeg 'we moeten doorgaan', vreselijk.

Het moeilijkste in je antwoord zijn dit keer voor mij wel de harde woorden. Ik begrijp iets niet. Je schrijft over het 'disproportionele geweld' van de overheid. Ik vraag me af wat dit concreet is. Ik vermoed dat ik het mis als gevaccineerde. Ik bedoel dan werkelijk, op welke manier doet de overheid jou op dit moment geweld aan? Ze maakt het je moeilijk om te genieten van horeca en cultuur (met een antigeen test lukt dat allemaal, maar het is duur en lastig en complex). Wat nog?
Ook je andere woorden zoals 'dood-moraliseren' en 'vol angst spuiten'; wat is dat precies? Of is dat een sluipend gif, dat ik dus te weinig zie, dat niet doordringt tot mijn bubbel? Ben ik verblind?

Ik had eerlijk gezegd niet verwacht dat je toch argumenten ging aanhalen die gaan over de werkzaamheid van het vaccin zelf. Dat is een beetje koren op mijn molen.
Ook hier is het vreemd dat iedereen plots vanuit kennis van immunologie denkt te spreken. Vaccins zijn bijna altijd herhaal-vaccins. Tetanus krijg je iedere tien jaar, en als je met een wonde op spoed staat, krijg je meestal nog een extra dosis, voor de zekerheid. Het griepvaccin is ieder jaar (!) een berekende gok: het zal met een zekere graad werkzaam zijn tegen bepaalde griepvarianten. Er zijn dus jaren dat het griepvaccin goede resultaten geeft en jaren dat er ook bij de gevaccineerden toch een hoge infectie-graad is, omdat de griepvariant onvoldoende verwerkt zit in het vaccin.

Er is ook een probleem met de 7% die je aanhaalt.
Ten eerste gaat het in Vlaanderen over 19% (81% is gevaccineerd, zie https://www.laatjevaccineren.be/vaccinatieteller, vandaag schrijft deStandaard over 88%).
Ten tweede is die 7 of 12 of 19% helaas niet mooi verdeeld over heel Vlaanderen. In dat geval zou je inderdaad kunnen hopen op de groepsimmuniteit.
In de groep niet-gevaccineerden zijn de mensen uit lagere sociale klassen oververtegenwoordigd. Bovendien zijn dat ook nog eens de mensen die vaker onderliggende aandoeningen hebben, een hoger BMI, ... Allemaal factoren die je liever niet in combinatie met covid-19 wil zien. En in die groepen/wijken/...(vb in Brussel). tiert het virus, muteert het virus,... Dus we hebben echt wel (bijna) iedereen nodig.

Ik ga dus voluit voor een derde prik. En ook voor een vierde of een vijfde als dat moet.
Omdat ik als gevaccineerde 70% minder kans heb om besmet te worden (en zo kan ik mee het virus indijken)
Omdat ik als gevaccineerde , wanneer ik toch besmet zou zijn, 14 keer minder de kans loop om op intensieve zorg te belanden (en zo wil ik de druk van het zorgsysteem niet opvoeren)
Omdat ik als gevaccineerde, wanneer ik toch besmet zou zijn, de kans dat ik andere besmet ongeveer 60% lager ligt (en zo kan ik mee het virus indijken)
Trouwens, dat 'verouderd' vaccin is wel nog het beste wat er is. Ik wil liever geen snel-snel update van het vaccin, als dit huidige vaccin ook een hoge werkzaamheid heeft. Ik ga ervan uit dat als er verbeteringen zijn, en als die helemaal zijn doorgetest, dat het dan wel zal geïntroduceerd worden. En intussen geven ze me maar het goede, edoch niet perfecte, vaccin.

Je kan dus als niet gevaccineerde jaarlijks ziek worden van covid (met alle bewezen risico's) of je kan jaarlijks een vaccin nemen (met bewezen heel heel kleine risico's). Of is dat een simplificatie?
En die risico's zijn voor jezelf maar ook voor anderen, dat is voor mij nog steeds de doorslag.

Ik doe wat ik kan doen. En met die virtue signalling trap je op een gevoeligheid.
De eis tot consequentie is de dood van elk initiatief.
Laat dat even bezinken. Het gaat over de klimaatjongeren (waarvan sommigen toch fast fashion kopen), het gaat over principiële niet auto-bezitters die toch een cruise maken (giga ecologische voetafdruk),... We verwachten steeds van de ander om totaal consequent te zijn in hun overtuigingen, en zelf permitteren we ons een uitzondering. Maar anders is het leven niet leefbaar. Niet voor die ander, niet voor onszelf. Dus ik had ook een date in volle lockdown (viel tegen helaas) en je zal me wellicht ook betrappen op allerlei ander 'inconsequent' gedrag. Maar we zijn doorgaans wél deugdzaam, we doen wél wat we kunnen. Het verschil zit voor mij in de oprechte intentie.
Dit allemaal schrijven lijkt me zelfs een perfect staaltje van virtue signalling, ben ik nu niet aan het pronken met mijn eigen deugdzaamheid? Maar dan is dat maar zo.
Dat is net zoals die woke-verwijten. Dan ben ik maar woke. Dan doe ik maar aan virtue signalling. Dat zijn maar labels over mijn ego.

Oh ja, ik zie trouwens een verplichte vaccinatie niet zitten. Let op mijn formulering. Ik zie het niet zitten omdat ik het ten eerste praktisch onmogelijk acht: wat gaan we doen met die groep die echt niet wil? Hoe zouden we dat in hemelsnaam organiseren om die groep te verplichten? Gaan we werkelijk mensen 'blokkeren' uit ons systeem, nee toch? Dit kan niet zonder geweld te gebruiken en daar ligt voor mij ook een grens. Ten tweede omdat ik denk dat dat zoveel boosheid zou geven bij die kleine groep, dat gaat als een boemerang terugkeren.
Dus daarom dat ik je blijf schrijven, dat ik deze gesprekken aan ga. Al weet ik vrij zeker dat ik jou niet zal kunnen overtuigen.

Nog een bedenking bij je 'politieke keuze'. Zijn er geen efficiëntere manieren om aan politiek te doen?
Ik kan inderdaad op mijn eentje ook niet het klimaatprobleem oplossen, maar ik kan wel een aantal keuzes maken. Ik kan de honger de wereld niet uit helpen (terwijl een Elon Musk of Bill Gates dat dus wel zou kunnen doen) maar ik kan wel een aantal goede doelen steunen. Je kan daar heel cynisch op reageren, een druppel op een hete plaat, etc. etc. etc. Maar ik denk niet dat iemand gebaat is bij mijn cynisme. En bovendien schaad ik met mijn handelingen (geen vlees eten, storten aan 11.11.11...) geen anderen, ik belast geen gezondheidssysteem etc. Dat lijkt me dus bij de keuze voor niet-vaccinatie dus wel degelijk een probleem, maar dat schreef ik al.

Zoals ik je schreef, houdt het zenboeddhisme me behoorlijk bezig. Ik vind er niet alleen een soort rust/kalmte in het mediteren, de verrassing is net wat een rijke levensbeschouwing dit is. Omdat het gaat over hoe te leven in een maatschappij en je eigen verantwoordelijkheid hierin. Het gaat over zoveel meer dan 'wellness-zen' (nou heb ik even lekker gemediteerd zeg!). Er is geen zin van het leven, geen essentie. Het enige wat mij als mens te doen staat, is een deugdzaam leven leiden. Zodat ik op mijn sterfbed kan zeggen dat ik heb geleefd zoals ik had willen leven, dat ik de persoon was die ik had willen zijn. Net wanneer we allemaal doordraven met onze meningskes, komt dit op mijn pad en slaag ik er min of meer in rust te bewaren. Dat is best wennen, want het is een nieuwe versie van mezelf :-).

Bedankt om me opnieuw te schrijven, het helpt me om mijn mening scherper te krijgen.

Nog een kleine bemerking over onze geliefde cultuursector. Ik vind het vreselijk: we mogen nog lekker in de sauna of contactsporten, maar maximum met 200 in een cultuurzaal. Dat begrijp ik gewoon niet. Bovendien is die 200 een stom arbitrair getal. Ik zat in een volle kleine zaal in deSingel (Liesa van der Aa, ik ben er nog niet uit of ik het nu heel goed of toch maar lauw vind) maar ik kan niet naar La Bohème, want ook in die gigantische opera mag maar 200 man... En dit terwijl de cultuursector netjes alle protocollen heeft klaarliggen, professioneel uitgewerkt, al maaaaaaanden. Maar wat wil je met een minister die denkt te kunnen scoren op de kap van een sector waar hij gewoon niets voor voelt?


Tot gauw,
Katelijne

****

29 december 

Dag Katelijne,


‘T is het moment om je te schrijven, niet? Wat een waanzin. Mijn kop slaat open en toe, bijna net zoals snel als de cultuursector tegenwoordig opent en sluit. Leve de rechtsstaat, die werkt tenminste wel nog naar behoren, zo lijkt het. Vandaag heb ik voor het eerst in lange tijd nog eens naar de krantencommentaren geluisterd zonder tegen het plafond te hangen - ik hoorde dat een van onze opiniemakers had geschreven ‘dat we blijkbaar met het virus gaan moeten leren leven’. En dat het hoog tijd is dat het parlement haar rol opnieuw gaat spelen, als democratisch platform in de hele verplichte vaccinatie-discussie. Dat is het zinnigste dat ik in tijden heb gehoord, toch uit de mainstream media. Misschien moeten we daar dan ook de politieke consequenties aan verbinden, en een beleid beginnen voeren dat gericht is op het naar beneden halen van besmettingen, in plaats van op verplicht vaccineren.

(Sorry, mijn toon zal er niet milder op geworden zijn intussen, ik besef het. Je weet dat mijn woede niet op jou gericht is, uiteraard. Maar ik vind het echt, echt moeite om bij zoveel Kafka de kalmte te bewaren.)

Intussen tuimelen we ook in deze conversatie allemaal voortdurend in onze eigen valkuilen - maar dat is niet erg, hier kan het en mag het, dat is het heerlijke van dit gesprek. Ik in die van mijn ongetemperde woede, en in het in het wilde weg noemen van wat percentages - dat was inderdaad koren op jouw molen. Jij vervolgens in het feit dat het jou irriteert dat volgens jou ‘iedereen tegenwoordig spreekt als een immunoloog’ - waarna je mij een bladzijde lang de les leest als een echte immunoloog. :-) Je gaat er dus zomaar van uit dat jouw percentages en inzichten alsnog correct zijn, in tegenstelling tot die van mij. Je hebt gelijk, ik had me van uitspraken over werkbaarheid en zinvolheid van het vaccin moeten afhouden - het gaat me daar ook helemaal niet om. Je gaat me daar ook nooit mee kunnen overtuigen, hoeveel cijfers je er ook tegenaan gooit. Zoals gezegd: ik geloof honderd procent in de wetenschap, als een twijfelende en zoekende discipline, maar ik geloof nul procent in de verslaggeving over die wetenschap vandaag. Ik zou je met wat research een waslijst aan alternatieve onderzoeken en cijfers en bewijzen kunnen voorschotelen die door jou als volstrekt onwetenschappelijk worden weggelachen - maar daar schieten we dus geen moer mee op.

Want het gaat me niet om de proportionaliteit van het zich laten vaccineren-de maatschappelijke winst, twee zaken die voor jou in evenwicht zijn - en dat is prima, dus laat je gerust nog een derde en een tigste keer vaccineren, ik heb daar volledig vrede mee. Het gaat me om de proportionaliteit van het omgekeerde: het zich niet laten vaccineren - de repressie die daarmee gepaard gaat. En oei, oei, nu moet ik oppassen. Want ik voel mijn hart opnieuw sneller kloppen van woede wanneer ik herlees dat je niet begrijpt ‘waarin het geweld schuilt tegen niet-gevaccineerden.’ Gewoon een antigeentetsje betalen voor zowat alles in het openbare leven, en hupsa, geen vuiltje aan de lucht. Ik slik, en ik slik opnieuw. Allez, Katelijne. Een antigeentestje betalen van 30 euro om te gaan schaatsen/met je kinderen gaan zwemmen/een chocomelk te gaan drinken/eens met je lief gaan eten/naar de speeltuin gaan/naar de cinema gaan/een kerstmarkt bezoeken/een concert bijwonen/…Ik stop maar met de lijst, want het begint op zelfmedelijden te lijken anders. Ik heb nog geluk, want ik heb een beetje geld. Dus ik betaal die testen. Jij, als uber-cultuurmens. En als zeer sociaalvoelende mens. Vind je het écht normaal dat burgers van dit land geld moeten betalen om deel te nemen aan het openbare leven?


En neen, ik plaats mezelf niet buiten dat leven. Laten we de dingen niet omkeren. Het is wel degelijk het beleid dat mij uitsluit van het openbare leven. In sommige gevallen doet de overheid dat inderdaad, met recht en reden: als je een crimineel bent, als je een ander zijn leven hebt genomen. Maar ik ben geen crimineel. Er is geen vaccinatieplicht, ik overtreed geen enkele wet. En toch geniet ik niet op dezelfde gelijke voorwaarden van de rechten die andere burgers wel hebben. Of ben ik in het diepst van jouw gedachten voor jou toch een beetje een crimineel?


Het is trouwens opmerkelijk dat je verwijst naar de vaccinatieplicht, en dat je voor je weerstand daartegen precies de argumenten aanhaalt die nu al vollen bak bezig zijn: “Gaan we werkelijk mensen blokkeren uit ons systeem? Dit kan niet zonder geweld te gebruiken en daar ligt voor mij ook een grens.” Euh… zijn we dat niet al anderhalf jaar aan het doen? In zeer zware mate? Nogmaals: ik schrik er erg van hoezeer jij onderschat wat het betekent om geen volledig deel meer te kunnen uitmaken van de samenleving. Dit is geweld, ja, echt geweld - misschien moet je het aan den lijve ondervinden om het te geloven. Er is al tot in den treure naar Hannah Arendt verwezen, en ik vind ook niet dat je de jodenvervolgingen kunt vergelijken met het beleid tegen niet-gevaccineerden, alleen al omwille van het feit dat de geschiedenis zich (gelukkig) nooit herhaalt. Maar de mechanismen zijn toch wel heel gelijklopend (omdat het de universele zondebok-mechanismen zijn): een groep isoleren, een groep zwart maken en verdacht maken, eerst in het woord (de media), daarna in de daad (het uitsluitingsbeleid). En erger, uiteraard, in het geval van de joodse bevolking.


Jouw tweede argument is nog belangrijker: “Ten tweede omdat ik denk dat dat zoveel boosheid zou geven bij die kleine groep, dat gaat als een boemerang terugkeren.” Amai nog niet. Maar denk je dan dat, zelfs zonder vaccinatieplicht, de niet-gevaccineerde mensen nu nog niet héél boos zijn? Omdat het geweld nu al zo groot is? Daar ligt voor mij de grootste valkuil, en voel mezelf iedere dag meer naar die rand glijden: de rand van de anti-politiek, de rand van de verzuurde burger, de rand van de boze mens (denk aan Aantekeningen uit het ondergrondse van Dostojevski) - wat een schrikbeeld, zo wil ik niet worden, en zo was ik nauwelijks anderhalf jaar geleden ook helemaal niet.


En mijn boosheid richt zich niet alleen op de politiek, maar ook op de cultuursector, omdat dat nu eenmaal mijn sector is, de sector waar ik in geloof, waar ik van hou. Of hield. De teleurstelling over de makheid en lafheid van onze sector is enorm, zo groot dat ik mezelf er niet toe kon brengen om te gaan betogen vorige zondag. Klein van mezelf, ik weet het, en oneerlijk tegenover al die hardwerkende acteurs, technici, muzikanten, … die ik ken en respecteer. Maar de sector blaat al anderhalf jaar over solidariteit, terwijl het een deel van zijn publiek zonder tegenspraak uitsluit - terwijl er wel degelijk alternatieven zijn, zoals onlangs in rekto:verso te lezen stond.


Solidariteit betekent niet alleen solidair zijn met gelijkgestemden, he - dat zou wat al te gemakkelijk zijn. Het betekent misschien nog meer solidair zijn met zij niet anders denken dan jijzelf. Maar ik kon mezelf er dus zondag niet toe brengen om daar zelf naar te handelen. Dit beleid maakt van mij een versie van mezelf die ik nooit verwacht had te kunnen zijn, en die ik niet wil zijn. Ik ben blij dat jij ergens een ‘dam’ of toch een constructieve weg hebt gevonden om ermee om te gaan. Ik zoek naarstig verder. :-)


Fijne, warme dagen voor jou

e. 

****

CODA

8 januari

Dag lieve E.

een heel gelukkig nieuwjaar gewenst. 

Een juiste wens formuleren vind ik moeilijk en dat is redelijk deprimerend: het is zo'n lastige tijd dat oprechte wensen al snel als naïef of wrang kunnen overkomen. 

Laat ik het hierop houden: ik wens ons samen een jaar waarin we dit kunnen blijven doen; praten, van gedachten wisselen. Hopelijk binnenkort ook over andere dingen, ook de kleine onderwerpen, weet ik veel. Maar wel altijd op deze manier, het betekent veel voor me. 

Geen uitgebreid antwoord meer denk ik, ik ben moe. 

Ik moest hardop lachen hoe je schreef over die valkuilen; hoe waar was dat! Excuses van deze wannabe immunoloog/statisticus/wetenschapper :-) 

Jij hebt me echt overtuigd van het feit dat het huidige vaccinatiebeleid hypocriet is. Vaccinatie is niet verplicht, maar je wordt inderdaad wél behoorlijk uitgesloten van de maatschappij als je de keuze maakt om het niet te doen. Dankjewel dat je dat nog even voor me hebt duidelijk gemaakt. In dit artikel van De Wereld Morgen (niet altijd mijn favoriete bron, maar jij kan dat nog beter dan ik kritisch plaatsen vermoed ik) staat niet echt iets nieuws, maar ik vind het heel helder. Het sluit naadloos aan bij jouw betoog. 

Mijn eigen standpunt is dus zeker al een stuk genuanceerder: ik ben nog absoluut pro vaccinatie, ik 'geloof' (want een andere optie heb ik niet) dat dit een efficiënt middel is om ons als maatschappij (!) te beschermen tegen dit killervirus. Maar ik ga niet akkoord met het beleid van de overheid, dat halfslachtig, morsig en inconsequent  is. Gelukkig dat de Raad van State dan inderdaad zijn werk doet, ik heb ook hoge verwachtingen rond het PFOS dossier daar. En misschien zijn ook andere adjectieven dan meer van toepassing (een corrupte overheid? die discriminerende en mensonterende maatregelen neemt?) maar net zoals bij het formuleren van wensen, durf ik deze adjectieven niet te gebruiken, ik heb te weinig onderbouwing, maar mijn gevoel zit in elk geval niet goed, ik heb net als jij heel weinig vertrouwen. 

Met de uitnodiging voor het vaccineren van mijn kinderen, ga ik weer door de hele denkoefening, en het lijkt erop dat ik er dit keer niet zo gemakkelijk ga uit geraken. Het virus is veranderd, het beleid is veranderd,... En wat ik merk in mijn omgeving: we zijn als ouders gewoon allemaal heel moe, moe van een te lange vakantie, te veel quarantaines, te veel geregel, al maanden, al jaren. Ouders zijn uitgeput en Noémie Willemen (als je op instagram zit, volg haar, zo'n boeiende feminist en historica) legt haarfijn uit dat het niet aan de ouders ligt, maar aan hoe een maatschappij vandaag is ingericht. Dus ik weet nog niet wat ik met die kindervaccinatie ga doen. 

Tot slot, het spijt me om je boosheid te lezen, te voelen in alle zinnen. Ik zou je niet zomaar zeggen dat ik hoop dat die boosheid verdwijnt. Het gevoel is er, het mag er zijn, het is een krachtige emotie waaruit heel veel goeds kan komen. Maar ik hoop dat die boosheid je niet uitput en dat er ook andere emoties of gedachten zijn om je handelen te sturen. 

Ik voeg als bijlage ook nog enkele reacties die ik kreeg naar aanleiding van het delen van ons gesprek. Dankjewel, je hebt iets teweeg gebracht, of toch wij samen. 

heel veel liefs en tot gauw,

Katelijne 

****

10 januari


Dag Katelijne,

Dankjewel om me die reacties door te sturen - het steekt me echt een hart onder de riem, dat er toch nogal wat mensen ook vinden dat er nood is aan meer genuanceerd gesprek... Dankjewel, dankjewel, echt waar, ik word hier blij van - en dat is soms nodig. :-)

Misschien moet je jouw laatste mail (waarop ik nu antwoord) ook nog toevoegen, als 'coda' - dat maakt het rond, vind ik. Ik heb ook het gevoel dat we een soort 'eindpunt' hebben bereikt, in deze conversatie dan, niet in het algemeen natuurlijk.

Ik wil er enkel nog dit aan toevoegen, gestolen van de een of andere Perzische mystieke dichter:
‘Out beyond ideas of wrongdoing and rightdoing there is a field. I’ll meet you there.’

Ik ben blij dat we daar toch samen wat in geslaagd zijn... en ik ben benieuwd naar wat de toekomst brengt.

Liefs,
e.

Mijn leesjaar 2021

 Al zes jaar op rij schrijf ik met veel, veel plezier een verslag van mijn leesjaar. 

Het is heerlijk om terug te blikken op een jaar waarin ik uitzonderlijk veel las. En vooral: ik had het gevoel er nog meer dan ooit van te genieten. 

Ik haalde mijn leesdoel (45 boeken) ruim, net als de vorige jaren. Meer dan een boek per week, dat is  een record, maar het was dan ook een bijzonder jaar, waarin ik onverwacht meer tijd had om te lezen. Maar veel meer dan over deze cijfertjes gaat het over wát ik las natuurlijk. 

De ontdekking van het jaar: audioboeken. 

Ik ging door een moeilijke periode de voorbije maanden: ik kon me moeilijk concentreren op een verhaal, en dat net in die maanden waarin ik veel tijd had. Mijn goede vriendin Sofie raadde me een proefabonnement aan op Storytel en het bevalt me prima. Ik begon met non-fictie omdat ik wat schrik had voor een stem die aan een verhaal toch ook een interpretatie zou geven. Ik begon met een ontzettend dik boek dat ik al lang 'moest' lezen maar nooit toe kwam: Sapiens van Yuval Noah Harari. Ineens goed voor 17 uur luisterplezier. Dat leek me echt onnozel, maar die uren zijn voorbij gevlogen. Ik luisterde vooral tijdens lange wandelingen. en ik vond het bijna de hele tijd interessant. Vervolgens durfde ik fictie aan omdat sommige auteurs blijkbaar hun eigen boeken inlezen, dat leek me net wél een toegevoegde waarde. En vervolgens werd ik verliefd op Neil Gaiman die me uren lang vertelde over de Norse Mythology. Engelse boeken lezen vind ik moeilijk, maar ze beluisteren is een stuk eenvoudiger merkte ik. Wat een zaligheid. Dit was ongetwijfeld echt het hoogtepunt van mijn leesjaar: een boek dat ik dus niet las maar luisterde. Het was helemaal wat ik nodig had op dat moment: verhalen om helemaal in te verdwijnen die me zacht worden verteld. Alsof Neil naast me zat en af en toe over mijn ruggetje wreef en me verzekerde dat het echt goed zou komen. Dit boek luisteren moet zowat het meest heilzame zijn geweest die donkere maanden. Wat een boek niet kan doen. Ik heb daarna ook nog naar Stardust geluisterd, een boek dat ik op basis van z'n genre (fantasy) nóóit zou kiezen, maar als Neil het me voorleest, dan kan ik al eens van mening veranderen.

Heel gezellig was Zeven soorten honger, geschreven en voorgelezen door Renate Dorrestein. Een héérlijk verhaal dat vaak pijnlijk grappig is en het is ontzettend fijn om de ironie en het sarcasme in de intonatie van Renate's stem te horen. 

Later luisterde ik ook naar boeken ingelezen door andere voorlezers. Voorlezer Hans Kesting las me Ze hebben mijn vader vermoord voor van Edouard Louis. Heel aangenaam. Het andere 'deel', Strijd en metamorfose van een vrouw vond ik minder, en misschien kwam dat ook wel door de andere voorleesstem, die me minder beviel. 

Ik heb in elk geval mijn abonnement op Storytel nog wat verlengd en denk dat ik dat ga afwisselen met Kobo Plus. Ik zal terug wat minder tijd hebben in 2022 en er zijn ook nog zoveel heerlijke podcasts (mijn tips).

De hypes

Ik las ook dit jaar enkele hype-boeken, al is een 'hype' in de boekenwereld meestal nog relatief. Prachtige wereld, waar ben je van Sally Rooney vond ik niet goed en niet slecht. Het is een verslavend feuilleton en soms was het echt meer, maar al te vaak ook niet. Benieuwd naar de reeks over haar eerste boek. 

Ik las ook twee delen van de trilogie van de Deense sensatie Tove Ditlevsen: Kindertijd en Jeugd. Het eerste las ik graag, maar bij het tweede was ik echt helemaal om. Het derde deel staat te lonken op mijn boekenrek (want de boekjes zijn mooi uitgegeven bij Das Mag) maar ik wil het nog even sparen. Shuggie Bain van Douglas Stuart is echt heel goed en meeslepend, wat een personages, gewoon echt een goed boek dat terecht in veel eindejaarslijstjes is beland. 

De overlevenden van Alex Schulman werd gehypet als het ideale zomerboek en dat is wat mij betreft helemaal waar. En ik vond het einde wél goed, waar daarover verschillen de meningen sterk. 

Ik las ook het Zoutpad van Raynor Winn maar ergerde me gek aan lamlendige personages die zo'n domme beslissingen nemen de hele tijd (en het verhaal is echt gebeurd, dat maakt het pijnlijker). Maar ik bleef wel aan een snel tempo lezen, ondanks mijn frustraties. Een gelijkaardig boek rond het thema 'vrouw overgeleverd aan de woeste natuur aan de kust' Ik ben een eiland kon helaas de verwachtingen die ik had bij die prachtige titel niet waarmaken. Ik raakte nooit echt geboeid door het verhaal, jammer want het is ook best goed geschreven. Soms is het gewoon niet duidelijk waarom het niet klikt met een boek. 

Gelukkig las ik ook De geschiedenis van mijn seksualiteit van jong talent Sofie/Tobi Lakmaker, een verademing!

Een nieuw lief, een nieuwe boekenkast

Zeggen dat ik mijn lief gekozen heb op basis van zijn gevulde boekenkast zou wat overtdreven zijn, maar toch. Nog voor we elkaar hadden gezien, tipte hij me het werk van Peter van den Ende. Hij had gelijk, wat een prachtboek is Zwerveling! Echt eentje om te hébben. Ik zet doorgaans geen prentenboeken in deze lijst, maar dit is de uitzondering meer dan waard. M'n lief wees me ook de weg naar Eva Meijer (ik las De nieuwe rivier, vond ik bevreemdend maar wel goed). En ik waagde me eindelijk nog eens aan Erwin Mortier, al werd ik er niet van omver geblazen, hoe erudiet de man ook schrijft. Ik pakte ook Het tegenovergestelde van een mens van Lieke Marsman uit zijn boekenkast, maar kan me ondanks de 4 sterren die ik gaf weinig herinneren van het verhaal. Mogelijk iets met focus en verliefdheid? Er staan in elk geval nog véél boeken op mij te wachten...

De 'dunnekes'

Ik las dit jaar precies meer dunne boekjes, kleine boekjes, fijne boekjes. Het boekje van Dirk van Duppen - Zo verliep de tijd die me toegemeten was, beantwoordde helemaal aan mijn verwachtingen. Het boekje van mijn held Peter de Graef Wie ben ik? En Gij? - viel me dan net wat tegen. De dunne novelle Wat wij zagen van Hanna Bervoets heb ik graag lezen, maar is me dan toch niet echt bijgebleven.  Mijn favoriete boekenpodcast Boeken FM (zie mijn blogbericht over podcasts) deed me veel lezen, eindelijk ook Mrs. Dalloway van Virigina Woolf. Heerlijk! 
Eens een dun boekje lezen kan zo veel deugd doen...

Meer non-fictie dan ooit

Ik lees nog altijd omdat ik verhalen wil horen, dat is wat me drijft, waar ik naar verlang als ik een boek open sla. Maar natuurlijk kan het lezen van non-fictie ook heel aangenaam zijn, of leerzaam. Dit jaar las ik uitzonderlijk veel non-fictie. Ik las Men Explain Things to Me van Rebecca Solnit, en dat was echt een verademing. Zo'n boek dat ik zou aanraden aan alle jonge mensen, het verheldert hoe mannen en vrouwen zich in de wereld vandaag verhouden... Ik las het toevallig net voor een ontmoeting met een old-skool alfa-mannetje, heel confronterend. De eenzame eeuw van Noreena Hertz is een dikke klepper, ik heb me er wat door moeten worstelen, en het is niet zo'n vrolijk beeld van de wereld, maar wel heel interessant.

Ik was in mijn donkere maanden heel erg zoekende en dus ik las ik wel wat rond depressie. Het boekje van Eva Meijer - De grenzen van mijn taal vond ik echt heel inzichtelijk en ook ontzettend goed geschreven. Ik las ook de heel dikke 'depressie-klassieker' Demonen van de middag van Andrew Solomon. Ik had er veel aan, al heb ik hier en daar ook wat hoofdstukken overgeslagen. Jammer dat dit al een 'oud' boek is, ik had graag nieuwe inzichten gelezen rond bijvoorbeeld antidepressiva. Ook het ervaringsverslag Pil van komiek Mike Boddé heeft me geholpen, al was dat boek voor mij vooral een schets van hoeveel erger het nog kan gaan in het leven. De Genezing van de Krekel van eeuwige favoriet Toon Tellegen bood me zoveel zachtheid dat ik mezelf een beetje beter kon verdragen. Ik zou het iedereen aanraden die in aanraking komt met depressie.

Ik kwam in mijn hele zoektocht ook bij het boeddhisme uit en er is nog altijd geen betere manier om iets nieuws te leren dan via boeken. Een kleine inleiding in het boeddhisme van Edel Maex is echt een goede basis, maar zijn boeken zijn zo ongelofelijk serieus. Dan vond ik veel meer aansluiting bij Tom Hannes, waarbij ik het meeste had aan Wat ik kan leren van Boeddha. Fijn stuntelig, grappig (ja, de boeddha was me er eentje!) en verhelderend.

En nog in 't kort enkele toppers:

• voorgelezen jeugdboek: De Geheime Tuin, in een recente vertaling van Imme Dros. Uren heb ik genoten met Oona van dit trage, prachtige boek. 
• kortverhalen: Ik hou van Carson Mc Culllers, en dus ook van Alle Verhalen, wat een sfeer, elke keer.
• grappigste roman: Ik heb echt moeten lachen met de Mythos van Stephen Fry, zo droog hij soms schrijft over dat stelletje goden, genieten.
• mooist uitgegeven: Schrijver Judith Schalansky is ook vormgever voor haar eigen boeken en dan krijg je een pareltje zoals Inventaris van enkele verliezen. Wondermooi al wisselt de kwaliteit van de verhalen sterk... 
• de zekerheid: ik had het lezen van Memoires van een luipaard van Peter Verhelst uitgesteld omdat ik gewoon wist dat ik het geweldig zou vinden. Ik leende het van een vriendin maar er moet echt een tweedehands exemplaar in mijn eigen boekenkast komen!
• herontdekt genre: historische fictie. Ik las Matrix van Lauren Groff en Hamnet van Maggie O' Farell, twee keer een roman die een dun historisch verhaal helemaal gaat inkleuren, en twee maal graag gelezen!

Ik ga het hierbij houden, hoewel ik dus niet over alle goede boeken die ik las ook iets schreef... Maar ik heb niet eindeloos veel tijd om lange blogberichten te schrijven: ik wil lezen. Ik zit al aan boek drie van 2022.

Mijn leesjaar 2020

Mijn leesjaar 2019

Mijn leesjaar 2018

Mijn leesjaar 2017

Mijn leesjaar 2016