Kantlijne: Kunst op het domein UPC Duffel

donderdag 27 april 2023

Kunst op het domein UPC Duffel - intro

Sinds begin april verblijf ik in het Universitair Psychiatrisch Centrum Duffel, op een afdeling die gespecialiseerd is in de behandeling van depressie.

Deze afdeling ligt op een groot domein met allerlei gebouwen met verschillende functies: een polikliniek, een algemene opname-afdeling voor psychiatrische patiënten, een groot logistiek gebouw, verschillende gebouwen met leefgemeenschappen, gespecialiseerde afdelingen etc. Het is een groene omgeving met veel bankjes, een vijver, sportfaciliteiten en … kunst.

Het UPC heeft een lange traditie in de relatie tussen kunst en psychiatrie. Je vindt op het domein dus verschillende kunstwerken en installaties, de ene al opvallender dan de andere. Er is ook een triënnale (in 2022 was de laatste editie) en zo blijft de vaste kunstcollectie van hedendaagse kunstenaars groeien.

Op de website van UPC Duffel wordt verduidelijkt waarom er wordt ingezet op actuele kunst:

In de eerste plaats helpt kunst mee het taboe rond psychiatrie te doorbreken. De kunstprojecten hebben een beeldvormingsfunctie en beogen de destigmatisering van psychiatrie en psychiatrische aandoeningen.

Als tweede doelstelling zien we kunst als onderdeel van de helende omgeving die de campus wil zijn. De aanwezige kunst draagt bij tot het therapeutisch proces, bevordert het contact, de dialoog en de integratie van de patiënt.

Tenslotte gebruiken we kunst als taal om over psychiatrische en psychologische problemen te spreken.

Ik vind dat drie steengoede redenen.

Als patiënt heb ik vooralsnog de ervaring dat er weinig wordt gedaan met deze kunstwerken.
Op de afdeling verwezen de hulpverleners me door naar het onthaal. Aan het onthaal gaf men mij een duidelijk plannetje met een overzicht van het domein en de kunstwerken. Maar een brochure was niet voorhanden. Op de website vind ik wel een toelichting bij de werken.

Dan doe ik het zelf. Dat bedacht ik toen ik tijdens mijn vele wandelingen en looptoertjes de kunstwerken passeerde. Ik ga zelf met deze kunstwerken aan de slag, ik ga schrijven wat ze met me doen of niet doen, ik ga opzoeken wie de kunstenaars zijn.

Misschien is het goed voor mijn therapeutisch proces. Misschien helpt het mij in mijn zoektocht naar een taal, naar de juiste woorden om te spreken over wat ik ervaar. Misschien helpt het jou, als lezer, om een ander beeld op te bouwen van psychiatrie, weg van clichés of onnodige taboes.

Kunst helpt, kunst heelt.
Dat is zo’n straffe bewering dat het de moeite waard is om verder te onderzoeken.