Kantlijne

zondag 19 januari 2025

Leesjaar 2024

Het leven hangt aaneen met gewoontes.

Maar helaas, ik maakte geen boekenoverzicht vorig jaar. Dat was onmogelijk op dat moment, en ik heb er nog aan gedacht, dat ik dat jammer vond en vind.

Gelukkig zijn er al-tijd boeken in mijn leven en was 2024 een beter jaar, zelfs een fantastisch leesjaar. Dus terug naar mijn heerlijke gewoonte: een boekenjaaroverzicht!

Ik was wat bang om mijn leesritme te verliezen zonder het pendelen naar Brussel. Niet nodig, zo bleek. Werken tússen de boeken heeft duidelijk ook een goede invloed. En bovendien zijn de audioboeken duidelijk een blijvertje en weet ik steeds beter welke boeken ik wil luisteren, welke ik wil lezen op mijn e-reader en welke ik wil lezen op papier. Op die manier lees ik nu vaker verschillende boeken tegelijk, wat vroeger ondenkbaar leek.

Voor wie wil meer wil lezen is mijn belangrijkste tip: je moet altijd je volgende boek hebben klaarliggen. Liefst twee of drie. Zeker na goede boeken is er een kans om stil te vallen, dus dan komt het erop aan het juiste, volgende boek te kiezen. Dus hou boekenlijstjes bij, maak reservaties in de bib, koop boeken bij een echte boekhandelaar, die je met zo'n glimlach je nieuwe boeken overhandigt dat je je al schuldig zou voelen moest je die boeken nu niet meteen gaan lezen... Laat het ene boek altijd volgen op het andere.

Een goed leesjaar dus, veel boeken gelezen, en veel goede boeken gelezen!

In willekeurige volgorde, of toch niet helemaal, want ik wil beginnen met All Fours van Miranda July. Ik probeer me nooit te belezen of te verheven te voelen voor een hype-boek. Gelukkig maar, want wat is dit een ontzettend goed boek. Steengoede roman. Ook hoe er (veel!) over seks wordt geschreven vond ik ontzettend straf en ongezien. Een pijnlijk besef hoeveel boeken er worden geschreven vanuit het perspectief van de wat oudere witte cis-man en dat me dat nooit echt is opgevallen. Ik heb dit zo graag gelezen en kijk er ontzettend naar uit om het te herlezen.

Ik had hoge verwachtingen van Anneleen van Offel - De stem van Sulina. Ik vond haar debuut heel straf en oh dit boek, een boek naar mijn hart. Niet echt in een genre te plaatsen (moeilijk voor bibliothecarissen trouwens!). Voor mij werkte de mix van een soort reisverslag, een moederboek, essays en gewoon een goed verhaal.

Over naar ontzettend sterke non-fictie: Handicap, een bevrijding van Anaïs Van Ertvelde.
De auteur wou dit boek niet schrijven, maar ze kon niet anders. Altijd die educatieve positie innemen, altijd toch weer bij die handicap uitkomen, was het echt altijd aan haar om dingen eens een beetje uit te leggen? Wat ben ik blij dat ze dit boek toch schreef. Het is razend interessant. Zonder ooit belerend te zijn, kreeg ik een serieuze les gespeld. Anaïs van Ertvelde laat je heel dichtbij komen, maar ze is wel streng en vasthoudend. Ik weet dat je misschien niet zo happig bent om een boek te lezen over handicap, maar doe het toch maar.

Educate yourself, ik vind dat steeds meer een morele plicht. Daarom las ik ook In Their Shoes: Navigating Non-Binary Life van Jamie Windust. Het voelde niet juist om een of twee keer per jaar met een non-binaire vriend een groot gesprek te hebben, om bij te leren. Ik besefte plots dat die het misschien wel gehad had met al die gesprekken over voornaamwoorden die bijna altijd beginnen met gezeur 'dat dat toch echt niet zo eenvoudig is.'. Ik leerde in dit boek dat er zoveel belangrijkere dingen zijn om te bespreken over non-binariteit. Dus even in hun schoenen. Ik vermoed dat er betere, interessantere boeken over het thema zijn, en die moet ik ook lezen. Zodat ik met mijn vriend gewoon kan praten over hun superschattige zoontje en kleine baby'tje.

Audioboeken zijn geweldig, zeker bij het boek Armoede uitgelegd aan mensen met geld van Tim Sjongers. Het leek alsof hij het aan mij persoonlijk uitlegde: wat ik als mens mét geld, opgegroeid in een huis met weinig geld maar geen honger of uitgestelde medische behandelingen moet weten over mensen zonder geld. Ik beschouw mezelf toch sociaal voelend en redelijk onderlegd in maatschappelijke uitsluitingsmechanismes, en toch was dit boek echt een eye-opener. Bovendien fijn dat de auteur wegblijft van het helden-verhaal (kijk eens wat ik ondanks de generatie-armoede toch bereikt heb, een verhaal dat te vaak gekaapt wordt door het neo-liberalisme. Belangrijk en leest vlot.

En dan nog een boek dat ik eigenlijk niet wou lezen. Ik voelde me dit jaar echt platgeslagen door deze wereld en al die verschrikkelijke dingen die elke dag, elk uur gebeuren. Al mijn optimisme over de wereldconflicten werd helemaal onderuit gehaald. Ik hoorde Jaap Scholten een stuk voorlezen uit zijn boek Drie zakken dameskleding, twee cakes Kyiv en een sniper: naar de grens van Oekraïne, en verder. Ik kocht het boek diezelfde avond en moest het lezen omdat ik het niet wou lezen, niet wou horen. Het is een verslag dat me raakte. En dan het besef: dit is een verslag over de eerste maanden van de oorlog.
Dat is al 2,5 jaar geleden.
Slik.
Als ik dat boek zie liggen op een stapeltje in mijn huis waar het veilig en warm is, dan probeer ik er nog 4 of 5 andere bij te denken, met dezelfde verhalen van gewone mensen voor wie het leven nu al zo lang buitengewoon is, buitengewoon zwaar, buitengewoon uitzichtloos. Dat is een moeilijke gedachte. Maar noodzakelijk.

Een mooie volgende tips is Babs Gons met Doe het toch maar.
Ik denk dat het een collega was die deze tip gaf. Op een avond zaten Hannes en ik ademloos te luisteren. Het is ontzettend heerlijk om samen te luisteren, samen op te gaan in zo'n mooie, straffe woorden. Ik denk dat we gehuild hebben, bij het gedicht Juist als we stil zijn.
Ook het titelgedicht is fenomenaal, kijk ook maar op YouTube, Doe het toch maar werd een soort mantra. Maar mijn lievelingsgedicht is toch Precies goed. Of nee, de brief aan die andere heldin, Wislawe Szymborska. En dit is nog maar één bundel. Het moet eens lukken om haar live te zien, of nog beter, live in de bib. Eens kijken of me dat lukt in 2025!

Ik had zoals vele fans uitgekeken naar Een ander leven van Bart Moeyaert. Die boekjes van privé domein hebben zoiets moois en ik voelde veel dankbaarheid voor deze pagina's, voor dit verhaal. De schrijver worstelt en nooit wordt dat een pose of een excuus. Ik heb om veel redenen veel aan mijn vader gedacht. Een ander boek, een fantastisch boek.

Ik las moederboeken. Bloedzang van Caro Van Thuyne vond ik fenomenaal. Ik had de auteur live gezien in een literair programma op Theater aan Zee en ik wist meteen: daar moet ik wezen, dat moet ik lezen. Het is een origineel boek, een boek met lef, barok, zo veel beelden. Een boek waarbij je jezelf soms even moet herinneren om te te blijven ademen. Ze gaf deze zomer trouwens ook een leeslijst mee...

Ik had een concept bedacht voor het festival 24u van Permeke. Een grote leesclub, waarbij een aantal leesclubs hetzelfde boek zouden lezen en dat dan in een leesclub XL bespreken mét de auteur erbij. Wat een goede beslissing om hiervoor het nieuwe boek van Lize Spit te kiezen, Autobiografie van mijn lichaam. Ik had Het Smelt gelezen en vond dat goed. De eerlijke vinder vond ik straffer, er is een beeld uit dit boek dat ik zo helder voor me zie, dat ik er precies altijd naar kan terug gaan. Dat zijn de boeken die me doen léven. Maar dan is er dit boek. Het is echt heel heel goed. De fans zijn enthousiast, en ik kan maar hopen dat ook alle nog-niet-fans dit boek zullen lezen. Het is een zwaar thema, maar het zwaarste hoofdstuk voor mij is wanneer ze genadeloos naar de verhouding met haar eigen lichaam kijkt.

Op dat festival was ook Jonathan Coe van wie ik nog helemaal niets had gelezen. Dat heb ik met veel plezier recht gezet, door op een paar maanden 3 boeken en een half te lezen. Zijn recente boek kocht ik in het Nederlands maar beluisterde ik uiteindelijk, de audio-versie is geweldig. Ik was rond driekwart even verveeld, maar de plot was grandioos. En die lift-scène, nooit gedacht dat een oudere man dát zo goed zou kunnen vertellen, en die scène komt dan ook een aantal keer terug, zo straf gedaan.

Ook tegenvallers. Laat me eerlijk zijn: het is ook leuk om daarover te schrijven.

Ik las Dius van Stefan Hertmans. Heel goed boek, maar het deed me helemaal niets, het liet me koud. Niets aan te doen. Ook Abel van Alessandro Baricco viel me tegen. Niet slecht, maar ik zit te wachten op nog eens een écht goed boek van hem.

Ik wou Empusion van Olga Tockarzuk graag heel goed vinden, maar dat is me niet gelukt. Ik voelde me te dom, het is een boek vol referenties naar De Toverberg. De achterflap vertelt me dat het een soort feministische versie van deze klassieker is, maar ondanks dat ik De Toverberg zelfs ooit gelezen heb, begrijp ik dit helemaal niet. Ook de nieuwe van Murakami - De stad met zijn onvaste muren raakte me helemaal niet. Het voelde heel erg als een B-kantje, iets wat nog ergens in een schuif lag, en dat blijkt ook uit het nawoord.

Het jaaroverzicht kan je bekijken op Goodreads, trotse fan van het eerste uur (2014!)

Oh, er zijn nog zoveel boeken waar ik iets over wil zeggen.

Ik zie jullie graag in 2025. Over boeken praten is ~~misschien~~ even leuk als boeken lezen.

vrijdag 1 november 2024

Boos

Het is een boze dag.

Ik ben boos om dingen. Om wat hij zegt, om wat zij zegt en om wat niemand in dat groepje zegt en kan iemand alsjeblief iets liefs zeggen? En me even vasthouden? Misschien?

Dan hoor ik de schrijver, Nathan Thrall uit Israël, op het Crossing Border festival in de Arenberg. Hij schreef over een busongeluk waarbij zes Palestijnse kinderen stierven en hun leerkracht. Over hoe het meer dan 40 minuten duurde voor er hulp was: brandweer, ambulanciers,.... de bus brandde uit en toch gingen er mensen in die bus, redders. Om een jongetje aan zijn rugzak omhoog te tillen. En dan te zien: te laat. Voorbijgangers reden met gewonde, verbrande kinderen naar ziekenhuizen. Naar het goede ziekenhuis in Jerusalem, of wanneer de vrijwillige chauffeur helaas niet over de juiste kleur ID beschikte, naar een ziekenhuis in Ramallah, dat een stuk minder voorzien was van medisch materiaal, geschoolde en ervaren zorgverleners.

Ik probeer aan te sluiten bij een ander auteursinterview, maar mijn Frans is slecht en mijn gedachten ver.

Ik loop naar een kleinere zaal waar de Oekraïense auteur Andrej Koerkov wordt geïnterviewd. Hij vertelt dat van de honderden Oekraïense schrijvers er nog twee zijn die fictie schrijven. Of kunnen schrijven? De ene schrijft crime de andere sciencefiction.
Dat kwam binnen.

Wat stelt mijn boosheid nog voor?
Ik wil ademen, ik wil zijn, niet denken.

Dan is er muziek Sheherazade. Ze zingt en ik vertaal elke zin als troost. Ik geef mezelf de vrijheid om te horen wat ik wil en dat is dat het pijn doet, echt pijn, maar dat er altijd iets anders is. Iets waar Sheherazade met haar stem bij kan, iets wat ik naast alle moeilijke woorden deze avond zomaar mag ontvangen.

Sheherazade is mooi, ze heeft prachtig haar. Ik denk aan de schoolmuscial waar mijn jongste dochter Sherazade was, uit het sprookje van duizend en een nacht. Maar ze was ook wachter in een andere scène en ook bruidsmeisje, daar was ze op haar best, al is het oordeel van een moeder hierin volstrekt onbetrouwbaar.

Het is net in de liefelijkheid van die herinnering, en in het timbre van de stem van Sheherazade op het podium dat mijn boosheid terug groeit, wint aan belang. k dacht het boze weg te drukken, mezelf af te leiden, weg te nemen, te ontdoen, te verdwazen. Maar het omgekeerde is waar.

Ik heb deze stem nodig, ik laaf me aan de vreemde cello, ik laat me overspoelen door de klanken, om op te staan, in de branding, om boos te zijn, om boos te mogen zijn, om deze wereld, om de absurditeit van zoveel oorlog zo dichtbij, om mijn eigen futiele boosheid maar daarom niet minder waar. Of toch.

Ik denk niet dat het helpt, literatuur en muziek. Geen oplossingen, geen verlichting, zelfs amper afleiding.

Ik zie een man en een vrouw, ze staan recht in het donkere publiek. Ze dansen. Ik denk dat ze móeten dansen. Ik kijk naar hen, naar de muzikanten, ik kijk naar de auteurs die ongewild getuige zijn van deze wrede wereld en toch maar schrijven. En mijn hart klopt. En dan mijn handen. Ik klap mezelf tot tranen.

En even later zit ik te lachen. Omdat Paul Lynch, waar ik eerlijk gezegd nog nooit van heb gehoord, een enorm grappige intro geeft aan mijn favoriete interviewer Melissa Giardina.

Het doet deugd om nog altijd boos te zijn. En verontwaardigd. En geamuseerd. Niet minder emoties, maar méér. Dat is wat literatuur en muziek me geeft vandaag. Ik laat het gebeuren. Ik neem alle heftigheid, van alle richtingen aan. Misschien dans ik nog. Dan dans ik niet om iets kwijt te raken, maar om iets te winnen.

zondag 15 september 2024

Ik wil twee moeders zijn

Ik wil twee moeders zijn.
Ik wil me splitsen, splijten in twee gelijke delen.

De ene moeder vertrekt op tijd, staat aan de schoolpoort en kan ziet hoe haar dochter over de speelplaats loopt en schaterlacht om iets dat er wordt gezegd, haar blik vervolgens verwonderd zegt: je bent er al, en die moeder opent alvast haar armen. De andere moeder heeft ondertussen bij de verloren voorwerpen gekeken deed een praatje met een andere ouder en regelde een speelafspraakje voor woensdag.

De ene moeder houdt de dochter vast, voor zo lang als nodig, totdat het kind zachtjes weer loslaat, we hebben tijd. De andere moeder houdt de pan in de gaten, doet een proper zakje in de vuilnisbak en raapt een vreemd voorwerp op en denkt rustig, heel rustig na wat dit grijze kleine frulding zou kunnen zijn.

De ene moeder luistert geduldig naar een lang verhaal, helemaal oog en oor, en ook huid en huid, zo kan ze nog beter luisteren . De andere moeder kijkt of die turnpantoffels niet te klein zijn, belt voor die doktersafspraak en vergeet de klasavond niet.

De ene moeder gaat naar de klasavond, de ouderavond, gaat gewapend met een schup naar de schooltuindag en zoekt naar luizen in 4B. Terwijl de andere moeder helpt bij huiswerk, waar ze zelf amper iets van snapt, maar ze is geduldig en ze zegt m'n lieve kind, we doen dit samen.

De ene moeder zoekt mee hoe je vergelijkingen kan typen op de computer, terwijl de andere moeder wat voor zich uitstaart, met een warme koffie in de hand, mijmert over hoe het vroeger was en hoe het later, of gewoon morgen, zal zijn.

De ene moeder neemt een voorsprong op de volgende werkdag, kijkt na waar die eerste afspraak is en stuurt meteen nog maar die mail, dan is ook dat al gebeurd. De andere moeder zegt vriendelijk voor de derde keer dat het tandenpoetstijd is, bedenkt een mopje en zegt dat er natuurlijk nog tijd is voor een verhaal. Of twee.

En wanneer de dochters in hun bedje liggen, ruimt de ene moeder de keuken verder op, zet de afwas/brood/wasmachine aan en noteert op haar lijstje dat ze nieuwe schuursponsjes moet kopen. Terwijl de andere moeder nog even boven blijft, want ja, daar is een dochter met een angstgedachte die enkel door een wakende moeder, zachtjes ruggewrijvend, kan worden verslaan.

De ene moeder leest het boek waarvan een vriendin zei: jij gaat dit geweldig vinden, en ze stuurt een berichtje, je kent me zo goed, ik voel me gezien. De andere moeder doet nog even iets anders, iets met haar eigen handen, iets creatief, ze komt eindelijk eens uit dat hoofd van haar.

En vlak voor het slapengaan, word ik dan weer één.

Moe van het dubbel zijn, enkelvoudig in bed.

Met een moederhart dat amper in dat bed past. Al past een kind met slechte dromen er altijd nog bij.

Dat is de ene week.

In de andere week, ben ik gewoon.

Gewoon een moeder die haar dochters mist, en zich leeg voelt in het huis, of is het huis leeg, dat valt niet te onderscheiden. Ik vraag me af hoe hun dag was, ik hoop dat er vandaag iemand was, voor hun pijntjes, verdrietjes, akkefietjes. Ik ruik even aan hun beslapen lakens, ik fantaseer het geluid van blote voetjes op de trap. Ik weet met mijn moederen geen blijf. Het moederen hangt te los en te wijd om mijn lijf.

Ik probeer dan om meer tijd te nemen. Om ook een leuk lief te zijn, een fijne vriendin, een goede collega. En er is meer ruimte om ook zelf een dochter te zijn, een dochter van mijn moeder, en van mijn vader die er nu zo lang niet meer is, maar zijn dochter blijf ik, en dat vraagt soms tijd en veel gedachten.

De week lijkt verdubbeld te zijn in tijd, maar dan zijn ze eindelijk weer daar. En weer wil ik twee moeders zijn. De ene moeder knuffelt lang en uitgebreid, de andere moeder borstelt voorzichtig lange blonde haren.

woensdag 1 november 2023

24 redenen om naar de 24u van Permeke te komen

Het duurt letterlijk 24u. Van vrijdag 16u tot zaterdag 24u. Heerlijk, toch?
De herfst laat zich voelen. Wat is er dan beter dan boeken en schrijvers en muziek en liefst een combinatie van dat alles?
De herfst laat zich voelen. Het programma dat werd uitgewerkt voor het plein zal veel regen en wind niet doorstaan. Alles zal dus plaatsvinden in de bib, maar ik vind dat ergens ook geweldig, laat de bib maar eens 24 uren knallen.
Bib Permeke kreeg deze zomer een mooie herinrichting. Kom eens kijken hoe fijn het er nu is, hoe anders, hoe meer vandaag, hoe meer een plek, een echte plek. Mijn nieuwe werkplek!
Op vrijdag starten we gezellig met muziek. Iets met plaatjes kiezen, maar dan echte, vinyl. Boekje kiezen, plaatje kiezen.
Schrijver en beeldend kunstenaar Maarten Inghels stelt zijn nieuwe installatie voor waarin je papieren vliegtuigjes uit een automaat kan halen: de Paper Plane Vending Machine (from unread and unsold books). Dat wil je toch!
Er is ook veel te beleven in de horeca rond het plein. Astrid Haerens zal bijvoorbeeld voorlezen uit haar bundel Oerhert in café Kiebooms. Die bundel was me veel getipt de laatste maanden.(Sorry, ik heb een exemplaar uit de bib, ik breng het voor vrijdag terug beloofd!)
Vanaf 19u kan je voor slechts 15 euro genieten van een heerlijk programma met topnamen. In het auditorium, op het podium in de bib.
Peter Verhelst. Of beter: de stem van Peter Verhelst. Dat is een belangrijke reden.
Alex Deforce ken ik niet maar hij is dichter, muzikant en tekenaar. Dat maakt nieuwsgierig.
Er gaat ook lekkers te eten zijn, want het komt van Cornichon, en dat is eigenlijk een synoniem voor lekker.
Fahad Seriki, dat is blijkbaar een fenomeen. Ik wil weten of het waar is, of dit een concert wordt waar niemand stil zal blijven staan.
De ´sleep over´in de jongerenbib was snel uitverkocht. De plekken voor de lees- en schrijfmarathon zijn ook gegeerd. In deze stad zijn er dus jongeren die een nacht in de jongerenbib een geweldig idee vinden, die daar absoluut bij willen zijn. Kom langs, werp een blik op de glazen kubus waar die jongeren hangen en lezen. Gratis gelukshormonen voor iedereen die de wereld vandaag moeilijk vindt, voor wie hoop zoekt.
EN DAN DANSEN WE TUSSEN DE BOEKEN
Ontbijt met het allerbeste uit 2060: koffie van de Viggo's en koeken van Lina's.
Het is ook BoekHandelWandelWeekend. Van de bib naar boekhandels wandelen.
Neem je kinderen (6+) mee naar een interactieve presentatie van Mathilde Masters. Die van 321 superslimme dingen die je moet weten over dieren of 123 superslimme dingen die je moet weten over het klimaat of van De keukenprins van Mocano.
Joke van Leeuwen. Joke van Leeuwen! Joke van Leeuwen!!
Phara de Aguirre interviewt Bart Moeyaert. Hij woonde lange tijd op 300 meter van de bib. Hij is veertig jaar schrijver. Hij is volgens mij ook 22 jaar schrijfdocent, ik was een van zijn eerste leerlingen. Ik kijk er echt naar uit om hem te mogen ontvangen in 'mijn' bib, om me te verwonderen hoe het leven dus kan lopen.
Ik zal alles verdragen, ook mezelf. Bàm, wat een titel. Kom luisteren wat daar achter zit.
Voor de kleintjes: Wilma Wonder. Ken je haar nog niet? Hanne Luyten schrijft over duiven, takken en rupsen en de illustraties van Noëmi Willemen zijn zooooo mooi.
Vanaf puntje 18: allemaal gratis hé mannekes.
Ik heb geweldige collega´s die dit allemaal organiseren en/of intussen ook gewoon de bib doen draaien.
Dan zien we elkaar nog eens. Dan kan je vragen hoe het met me gaat, daar tussen de boeken. Dan kan ik zeggen: het gaat goed, hier tussen de boeken, hoe gaat het nog met jou?

Meer info en tickets voor het avondprogramma.

Het gedetailleerde programma en uurschema.

woensdag 6 september 2023

(10) Untiteld - Kris Martin - Kunst op het domein van UPC Duffel

Ik ben weer in het UPC Duffel. Niet voor een opname, gelukkig. Ik ga naar een nieuwe therapeut die enkele dagen per week in de polikliniek haar praktijk houdt.

Het is niet vervelend om hier te zijn. Het voelt niet vreemd of beangstigend. Dat is een teken dat het best goed met me gaat, besluit ik, ondanks dat niet zo voelt, en al zeker niet de hele tijd.

Dit is de plek van het nieuw begin. Dit is de plek waar er ruimte was voor mij en waar ik eindelijk ruimte kon maken in mijn hoofd, en veel belangrijker zo bleek, in mijn lijf. Ik ben dankbaar. En trots, want ik deed het zelf.

Ik ben wat te vroeg voor mijn afspraak. Ik wandel over het domein en kom voorbij dit kunstwerk van Kris Martin.

Ja, de bomen zijn het kunstwerk.

Het kunstwerk wordt duidelijk toegelicht:

Een bosje wilgen (salix) werd aangeplant en, apart van het bosje, een treurwilg (salix pendula). In het bosje heerst een grote concurrentiestrijd om licht, dat hier immers de meest sturende factor is voor groei. De oorspronkelijk uitgesloten, solitaire boom kent deze concurrentie niet en zal uitgroeien tot een grote boom met een prachtig bladerdek. Met deze eenvoudige ingreep wijst de kunstenaar erop dat uitsluiting en anders-zijn ook positieve effecten kunnen hebben. (meer info)

Toen ik een tijd geleden werd gegidst langs de verschillende kunstwerken op het domein van UPC Duffel, vertelde men dat dit kunstwerk wel al enkele keren herplant werd. Wat we nu zien, is niet meer het originele werk. Of ja, wat is het kunstwerk?

Veel meer dan de betekenis van het werk, bleef deze anekdote hangen in mijn hoofd. Want er was een idee van een kunstenaar, een plan, en dat werd uitgevoerd. Maar dan was er de tijd, de natuur, de wereld om het kunstwerk heen. Het ging niet best. Er werden nieuwe bomen geplant, de locatie werd licht gewijzigd, meer schaduw of net meer zon.

Wat is het kunstwerk, vraag ik me af, deze bomen die niet meer allemaal de oorspronkelijke bomen zijn? Of het idee, het concept?

Ik zie mezelf. Misschien ben ook ik niet de bomen, misschien ben ik het idee, het concept. Ik ben mijn idee. Ik ben niet meer strikt oorspronkelijk. Ik heb wat bomen moeten verplanten, ik heb er nieuwe gezet. En dat is helemaal goed, ik kom naar deze therapeut om dat nog eens tegen mezelf te zeggen.

En kijk nu, kijk met me mee naar deze boompjes. Het is nazomer met hoge temperaturen, maar de herfst toont zich al in de kleine wilgenblaadjes. Ik was hier gedurende de hele lente opgenomen. De zomer zou ik rusten, ademen, bijkomen, thuiskomen, thuis zijn. Het liep anders dan verwacht. Alles veranderde. Veranderingen die ik wou en zelf initieerde maar ook veranderingen die me overkwamen.

De herfst is in zicht en ik bleef overeind. Ik gleed niet weg. Al dat ontastbare, vage ´werk´ van de voorbije maanden heeft hiertoe geleid. Mijn boompjes zijn geknakt bij de zomerstorm. Ze zijn zwak en verdord, te weinig water, te weinig zon, ik weet het niet. Het doet echt pijn.

Maar ik ben er nog, ik blijf gewoon mij.
Het is mijn werk.
Ik zorg voor mijn boompjes, misschien moet ik er enkele verplanten, misschien plant ik er wel nieuwe.

***

Dit is het tiende en laatste artikel in een reeks over kunst op het domein van UPC Duffel.

vrijdag 30 juni 2023

(9) Camera Obscura - Luc Van Eycken - Kunst op het domein van UPC Duffel

Ik vertrek voor een laatste loopje in Duffel. Ik hoop te blijven lopen, maar niet meer in Duffel. Ik wil naar huis, ik ga naar huis.

Ik kies voor de lange route. Ik start zoals steeds op de finse piste, een parcours met schorssnippers van 500 meter op het domein van het UPC. Er staat een soort hokje langs het parcours, en nu stond het deurtje open. Ik stopte dus even en keek naar binnen. Ik werd niet veel wijzer.

Het is een donker hokje, een soort capsule, bekleed met lood, en bovenop een periscoop. Het is een donker hokje en ik hou niet van donker. Ook niet van hokjes.

Ik bedenk: door deze opname zit ik misschien ook in een hokje. Het deert me niet zo.

Nu ik terug naar huis ga, na bijna drie maanden in het ziekenhuis, merk ik dat zowel ikzelf als de mensen over mij een oordeel willen vellen. Was deze opname nu nodig? Was het zinvol?

Dat is een lastige vraag omdat ik zonder duidelijke verwachtingen ben gestart met die ziekenhuisopname. Dus op basis van wat zou ik nu kunnen oordelen over het succes?

Een poging.

Ik voelde me veilig in het ziekenhuis. Dat was die eerste dagen erg belangrijk.
Ik vond ook rust in het ziekenhuis. Die rustmomenten (zowel dutjes als gewoon momenten van rust waarin ik zo weinig mogelijk deed) moest ik inplannen in het therapie-dagschema. Dat hielp me, thuis vond ik die rust absoluut niet. Het aantal uren dat ik daar heb geslapen is fenomenaal.

Ik had toegang in het ziekenhuis tot goede therapie: wekelijks zag ik zowel de psychiater als de psycholoog, zonder dat ik me ver moet verplaatsen. Ik ging ook trouw naar de sessies mindfulness, relaxatie en yoga. Er waren ook groepstherapie-sessies, maar daar heb ik niet zo veel aan gehad. Het waren 'lesjes' rond depressie, maar ik had al zoveel gelezen dat ik weinig nieuws hoorde. Het gesprek met de andere patiënten kwam ook maar zelden op gang, ik had de indruk dat de therapeuten er niet in slaagden om een veilig klimaat te creëren waarin iedereen zich kwetsbaar durft op te stellen.
Daarnaast valt er heel veel weg bij zo'n opname: oudertaken, huishouden (al moet er wel wat gebeuren in je leefgroep zoals winkelen en afwassen) en uiteraard, een sociaal leven met vrienden en familie. Die tijd kon ik gebruiken om nog meer te rusten en om te lopen.

Is dat een positieve balans? Ik weet het niet zeker. Ik heb mijn meisjes enorm gemist. Ik heb mijn lief weinig kunnen zien. Er is geen plotse genezing geweest, geen eureka-moment. Soms denk ik: het enige wat echt werkt, zijn tijd en boterhammen. En die waren er thuis gewoon ook?

Het is misschien zoals dit kunstwerk, dit hokje. Ik lees dat de titel 'Camera Obscura' is, ik lees dat de kunstenaar het wil hebben over privacy. Ik probeer een betekenis te bedenken: iets wat dit kunstwerk voor mij betekent. Over het donker? Over het bekijken en bekeken worden?

Het voelt geforceerd, onecht. Ik kan niks bedenken.

Ik hervat mijn looptour. Ik heb meer dan een uur gelopen als ik terug langs het hokje kom. Er komt nog steeds niets, geen idee, geen connotatie.

Het mag, zeg ik tegen mezelf, je mag lekker niks ervan vinden. Net zoals ik ook geen helder antwoord heb op de vraag of de opname in de psychiatrie zinvol is geweest.

Misschien is dat net het antwoord: ik heb ingezien dat ik niet altijd en niet van alles iets hoef te vinden.

***

Dit is het achtste artikel in een reeks over kunst op het domein van UPC Duffel.

woensdag 14 juni 2023

(8) Glas in magnolia - Lotte Van den Audenaeren - Kunst op het domein van UPC Duffel.

Een van de begeleiders neemt mij en een andere patiënte mee op een wandeling over het domein langs de kunstwerken. Eindelijk iemand die met mij wil praten over alles het moois dat hier zomaar staat en hangt. Ze wijst naar een verborgen kunstwerk, in de kruin van een magnolia. Als je goed zoekt, zie je tussen de grote groene bladeren een kleine glazen sculptuur. Een breekbaar werkje van glas en keramiek. Amper zichtbaar in de herfst, een vreemd oranje object in de winter, bijzonder in de vroege lente wanneer de magnolia bloeit, en nu, net voor de zomer, verborgen in al het groen. Er hangen gelijkaardige sculpturen in Chicago, Philadelphia, Brooklyn. En in Duffel. Nice. Het is hier plots een wereldplek. Het voelt als een cadeautje: dit weten, langs deze boom lopen aan de rand van het domein en kijken of het er nog is.

Ik kreeg veel cadeautjes de voorbije maanden.

Zo stuurde een vriend deze afbeelding:

Hij had €3,99 op mijn rekening overgeschreven. Hij stuurde ook: in plaats van te vragen wat ik voor je kan doen of hoe het gaat doe ik het op mijn manier: je trakteren op wat ik het lekkerst vind.
Dus ik ging naar de winkel, kocht aardbeien en ze smaakten verrukkelijk.

Een kennis heeft op Goodreads gezien dat ik de bundel 'Hold your own' van Kae Tempest graag wil lezen. Ze heeft een exemplaar gevonden in de kringwinkel en wil het boekje graag doorgeven. Ze springt op haar fiets en brengt het boekje naar het ziekenhuis. Ik zie haar niet maar ik ben haar zo dankbaar.

Twee lieve collega’s komen op bezoek. Ze schudden de pendelstress van zich af en wandelen met me mee langs de Nete. Ze hebben allebei een klein boekje voor me mee. Die boekjes liggen in de verpakking op mijn kamer, omdat ik ze wil sparen. Ik weet dat ik op een dag zal denken: ik wil een klein boekje. Misschien hier in het ziekenhuis, misschien als ik weer thuis ben.

De tuin van de afdeling is goed onderhouden. Het terras is gezellig, er is een grote parasol die schaduw biedt, de beplanting wordt netjes bijgehouden, het gras gemaaid. Maar de haag rondom de tuin is warrig. De takjes groeien gretig alle richtingen uit. Een van de begeleiders merkt het zuchtend op: wanneer gaan ze die haag nog eens doen? Nu glijdt mijn blik telkens naar de haag. Ik loop erlangs en ga met mijn handen door de takjes, alsof ik door de warrige haren strijk van een geliefde. Het is goed zo, wil ik zeggen, het is helemaal goed, groei maar hoe je wil. Onstuimigheid is ook een optie.

Ik kreeg van mijn mama het boek 'Faith, Hope and Carnage' van Nick Cave en interviewer Seán O'Hagan. Op bladzijde twee begin ik al meteen met onderlijnen. Ik lees buiten, op het terras van de afdeling, tot het uiteindelijk zelfs op die eindeloze zomeravond donker wordt. Er komen nog eens tranen, het doet deugd.

Een vriendin die de donkerste donkerte in mij heeft gezien, heeft me een hele tijd elke dag een bericht gestuurd. Ik ben er voor je. Ik denk aan je. Ik wens je wat zon deze dag. Ik heb al die keren onze vriendschap doorvoeld. Ik zag haar gisteren eindelijk nog eens in levende lijve. Dank je, dank je, fluisterde ik bij een stevige omhelzing. Wat later zaten we op een terras allebei te huilen, omdat het eindelijk beter gaat, redelijk goed zelfs zeg ik met trillende stem.

Ik heb een verkeerde link geplakt bij mijn favorieten. In plaats van de homepagina van Google Foto's kom ik steeds op die ene dag uit in augustus vorige zomer. Een vriendin en ik, roze kaken van de zon en glas wijn (of twee), ergens aan de Schelde. Het is heerlijk, zo vertelde ik haar vorige week, elke keer duikt die foto weer op en mag ik terugdenken aan die avond, het is een houvast.

Ik denk aan het glaswerk in magnoliaboom. Ik stel me de kunstenaar voor die zich soms afvraagt hoe het nog gaat, met haar kwetsbare objecten in die bomen overal. Zou ze trots zijn? Of bezorgd? Of grinnikt ze misschien? Ze hangen daar toch maar mooi.

Zo koester ik al deze gebeurtenissen. Trots. Bezorgd. Dankbaar. En ik glimlach, om de aardbeien, de warrige haag, de tranen op het terras.

***

Dit is het achtste artikel in een reeks over kunst op het domein van UPC Duffel.